Inflatie van smeergeld
Met de wetgeving in Rusland is niets mis, sterker nog op papier is alles dik in orde. Rusland heeft volgens de wet een presidentiële democratie, een onafhankelijke rechtspraak en respect voor de burgerrechten. Ook het anti-corruptiebeleid onder de Russische president Medvedev, één van zijn speerpunten, mag er zijn. Zo diende de Russische president deze week een wetsvoorstel in om de straffen op omkoping te verhogen naar maar liefst maximaal honderd maal het betaalde bedrag aan smeergeld of 15 jaar gevangenisstraf. Nieuw is dat voortaan ook buitenlandse ambtenaren, bijvoorbeeld vertegenwoordigers van internationale organisaties in Rusland, kunnen worden veroordeeld voor omkoping.
Maar zolang in Rusland de politieke- en zakenelite één en dezelfde zijn, blijft anti-corruptiebeleid symboolpolitiek. En misschien is dat ook wel de bedoeling van de Russische leiders, want wie bijt er nu in zijn eigen hand? Hoe zou Poetin van zijn officiële salaris van nog geen € 90.000 (gegevens 2009) alleen al het onderhoud aan zijn, volgens de Russische Wikileaks, nieuwe paleis aan de Zwarte Zee moeten bekostigen? En hoe kan president Medvedev, die het volgens zijn officiële opgave zelfs nog met zo’n € 10.000 minder moet doen, er in Moskou een appartement op nahouden van 360 m², een luxe villa vlak buiten Moskou en een reeks landgoederen in heel Rusland? Oficieel verdienen de twee Russische topleiders samen nog minder dan de Balkenende-norm voor bewindslieden (€ 188.000).
Daar komt bij dat, als de Russische politie en justitie ernst zouden maken van deze wet, ze wel meteen de volledige Russische bevolking, inclusief zichzelf, en alle buitenlandse ondernemers voor de rechter kunnen dagen. Want vrijwel iedereen in Rusland betaalt en/of ontvangt smeergeld. Ouders betalen de lerares van hun kind om goed onderwijs te krijgen, zieken de dokter om te zorgen dat die een beetje naar ze omkijkt, automobilisten de verkeerspolitie om geen boete te krijgen, woningzoekenden de verantwoordelijke ambtenaar om eerder een woning te krijgen enz.. En natuurlijk moet er ook flink gesmeerd worden in het bedrijfsleven, zowel door Russische als door buitenlandse ondernemers.
Of het genoemde wetsvoorstel, indien aangenomen, tot minder corruptie leidt, is dan ook twijfelachtig. Duidelijk is wel dat, gezien de wijdverbreide corruptie, deze wet het Kremlin nog meer mogelijkheden geeft om lastige tegenstanders aan te pakken. Het is niet ondenkbaar dat we na de fraudezaak tegen Chodorkovski ook nog de zaak Nemtsov gaan zien, waarbij de laatste zich moet verantwoorden voor corruptie tijden zijn periode als vice-premier van Rusland, eind jaren negentig. Reeds eind december reageerde premier Poetin met een dergelijke beschuldiging op aantijgingen van corruptie door Nemtsov.
En de corrupte ambtenaren en ondernemers, laten die zich afschrikken door mogelijk hogere straffen? Dat lijkt onwaarschijnlijk. Eerder zullen die zich in de handen wrijven omdat ze, onder verwijzing naar het hogere risico dat ze lopen, meer smeergeld kunnen vragen.
Het vermeende Poetinpaleis aan de Zwarte Zee
© ruleaks.net
